Thursday, January 18, 2018

බලය සහ සුසුම

බන්ධුල සිසිර කුමාර -



බලය මහා පුදුමාකාර දෙයක්. බලය තිබෙන තැන අකටයුතු කම්, අසාධාරණකම්, බලහත්කාරකම් සිදු වීමේ ඉඩක් තිබෙනවා. මගේ අදහස මෙය සදාකාලික සත්‍යයක් බවයි. අනෙක එවැනි දෑ අනිවාර්යයෙන් ම සිදුවන බව සහතික කරන්න බැහැ. සිදු වීමේ සම්භාවිතාවක් තිවෙන බව පමණයි කිව හැක්කේ.

දැන් ඔබ අතුරින් කෙනෙකු කියනු ඇති, අසවල් සමාජ දේශපාලනික වටපිවාව තුල පමණයි එවැනි දෑ සිදුවන්නේ, අසවල් ආකාරයේ සමාජයක එවැනි දෑ සිදු වන්නේ නැතැයි කියා. විවිධ ආකල්පයන්ගෙන් සැදුම්ලත් විවිධ සමාජ ස්තර, විවිධ දේශපාලනික මතවාද, විවිධ පුද්ගල චර්යා හා ගැටෙමින්, දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ මා ලද ජීවිතාවබෝධයට අනුව නම්, මෙයට කාල භේදයක්, සමාජ දේශපාලන පරිසරය ආදි වූ වෙනත් කිසිම භේදයක් අදාල වන්නේ නැහැ. ගෝත්‍රික සමාජ, රාජාණ්ඩු, වැඩවසම්, යටත් විජිත, ධනවාදී, සමාජවාදී මේ සියලු සමාජ දේශපාලනික වටපිටාවන් තුල ම බලය කේන්ද්‍රගත වූ ස්ථාන තිබෙනවා. ඒ නිසා සෛද්ධාන්තික ව කෙසේ කීවද ඉහත කී ආකාරයේ වැරදි සිදු වීම වැලැක්විය නොහැකියි. එවැනි වැරදි සිදු නොවන පද්ධතියක් සැලසුම් කිරීම ද ප්‍රායෝගික වන්නේ නැහැ. මක් නිසාද, අප සියලු දෙනා ම මිනිසුන් නිසා.

මා මේ පූර්විකාව ගෙන හැර දැක්වූයේ, ඇසෙන ඇසෙන වාරයක් පාසා මගේ හද සසල කරන තවත් අලුත් ගීතයක් ගැන සාකච්ඡා කිරීමටයි. අප කලක් තිස්සේ එක ම දිසාවක් ඔස්සේ නැවත නැවතත් දුටු යමක් , වෙනත් කෝණයක්, වෙනත් දිසාවක් ඔස්සේ බලා නිමැවූ නිර්මාණයක් ලෙස මෙය හැඳින්වීමට ද හැකියි. මීට පෙර රවි සිරිවර්ධනයන් විසින් ද අදාල ප්‍රස්තූතය දෙස මේ කෝණය ඔස්සේ බලා, ඔහුගේ "ලද නිලුපුලන් - රැහැනින් වෙලී" ගීතය රචනා කර තිබුණා.

මේ ගීතයට පසුබිම් වී ඇති කතාව රාජාණ්ඩු යුගයක සිද්ධියක්. එසේ වූ වා කියා එම යුගයට හෝ එම දේශපාලන ව්‍යුහයට ශාප කිරීම නිශ්ඵලයි. මා කලින් කී පරිදි, මෙය ඕනෑම පරිසරයක ,ඕනෑ ම යුගයක සිදු විය හැකියි. ගීතයේ අවසාන කොටස තුල ද ඒ බව ව්‍යංගයෙන් පැවසෙනවා.

සීගිරි පර්වතය ඇසුරු කරගෙන ඉදිවී ඇති, දැවැන්ත රජ මාළිගා සංකීර්ණය වෙත රූප සුන්දරියක ලෙසින් රැගෙන එන ලද යෞවනියක්. ඇය රැගෙන විත් ඇත්තේ ගැමි ගෙදරක සිට. බලවතාගේ කාම වස්තුවක් වීම ට සිය දියණිය රැගෙන ගිය ද, ඒ බලය හමුවේ කිසිදු විරෝධයක් පෑමට නොහැකි වූ අසරණ පියකුගේ සෝ සුසුම මේ ගීතය පුරාවට ම අප හදෙහි ගැටෙනවා.


අපේ පැදුරෙන් මිදී කෙල්ලට

වාසලට යන්නට වුනා

අනේ ඒකිගෙ කැකුළු ඇඟ කඳ

හැම වෙලාවෙම සිහි වුනා

මාළිගාවෙන් අපේ ගෙපැලට

තෑගි බෝගත් හිමි වුනා

දුහුල් සලු පිළි සිහිල් ජල කෙළි

දුවට හිමි බව සැළ වුනා


පියකුට, ලොකු මහත් වූ දුවක යනු තවත් දරුවකු පමණක් නොව පූජනීය කරඬුවක් වැනි වූ දෙයක්. ඒ පූජනීය වස්තුව කෙළෙසීම පිණිස ඔහුගේ ඇස් ඉදිරිපිටදීම ගෙන ගොස් ඒ වෙනුවෙන් ගෙවන මිළ මුදල් තෑගි බෝග වලින් කුමන ඵලයක් ද?


මහා සීගිරි ගලේ මුදුනක

උඹේ රුව සිත්තම් වුනා

එය බලන්න ම හොරෙන් හවසක

මාත් එතැනට ගොඩ වුනා

කරඬුවක් වගෙ උඹේ උඩු කය

අනෙක් උන් මැද දිලිසුනා

මගේ හුස්මක් වැදී වෙන්නැති

දුවේ කලු ගල හෙලවුනා


රජුන් අත කෙළි බඩුවක් වනු පිණිස නිවසින් රැගෙන ගිය දියණිය දැක ගැනීමටවත් නොලැබෙන පසුබිමක, මාළිගා පරිශ්‍රය තුල සීගිරි ගල් තලය මත සිය දියණියගේ සිතුවමක් ඇඳ ඇතැයි යන ආරංචිය ලද පියා, ජීවිත අවදානම ද නොතකා අධි ආරක්ෂිත ප්‍රදේශයට ඇතුලු වී එය නරඹනවා. එහි තම දියණියගේ නිරුවත් උඩුකය චිත්‍රණය කර ඇති අයුරු දකින පියාගේ ලයෙන් නැගුණු සුසුමින් කලු ගල සෙලවු‍ණේ යයි කීම අතිශයෝක්තියක් ද?


පපුව ටික ටික මෙලෙක් වෙන කොට

එන්න වෙයි මං දන්නවා

උඹේ දූවිලි සුවඳ තැවරුණ

පැදුර තාමත් තියෙනවා

දැනුත් සීගිරි සිංහයා

කට ඇරන් ඉන්නව පේනවා

ඒ ඉසව්වෙන් යද්දි මං

පොඩි කෙල්ල හංගා ගන්නවා


ඇගේ සිරුරෙහි නැවුම් බව කාලයත් සමග අඩු වී යද්දී සියලු සැප සම්පත් අහිමි ව ආපසු සිය පැල්පත කරා ඒමට සිදුවන බව දන්නා පියා, ඕනෑ ම මොහොතක ඇය ආපසු භාර ගැනීමට සූදානම් ව සිටින බව කියනවා. ඒ කියමන ඉතා අපූරුවට විනීත ලෙස හා ගැමි කටවහරට උච්ත ලෙස ඉදිරිපත් කිරීම ම පද රචකයාගේ ප්‍රතිභාවත් භාෂා භාවිතයේ නිපුණත්වයත් විදහා දක්වන නිදසුනක්.

දැනුත් සීගිරි සිංහයා කට ඇරන් ඉන්නවා පේනවා.... යනාදී කොටස තුල ව්‍යංගාර්ථ දෙකක් මා දකිනවා. එක් ව්‍යංගාර්ථයකින් දැක්වෙන්නේ තම ගැහැණු දරුවන් මාළිගය කරා රැගෙන යාමේ අවදානම තව දුරටත් පවතින බැවින්, පියා විසින් අනෙක් දියණිය සඟවා රැක බලා ගන්නා බවයි.

වඩාත් ම ගැඹුරෙහි වූ අනෙක් ව්‍යංගාර්ථයෙන් දැක්වෙන්නේ මා මුලින් කී යථාර්ථය යැයි මා සිතනවා. එනම් අතීතයේ වෙනත් යුගයන් හි ද, වර්තමානයේ යෙන් ම අනාගතයෙහිද බලය ඇත්තන්ගේ ඕනෑ එපාකම් වෙනුවෙන් බලය නොමැති අසරණයන් ගොදුරු වීමේ අවදානම දිගින් දිගට ම ඇති බවයි.

බලය හමුවේ අසරණ වන පියකුගේ හැඟීම් සමුදාය ඒ අයුරින් ම ප්‍රතිනිර්මාණය කර ඇති මේ ගීතයේ පද රචනය තුලින් මා දකින්නේ අති විශිෂ්ඨ ගණයේ ප්‍රතිභා ශක්තියක්.

මහින්ද ප්‍රසාද් මස්ඉඹුල පද රචනය කර ඇති ‍මේ ගීතයට සමන් ලෙනින් විසින් ප්‍රාණ වායුව පිඹ, අප හදවත්වල ජීවත් කරවන බව ගීතය අසන විට ඔබට හැඟේවි. එසේ ම අසරණ පියකුගේ සුසුමක්, අපේ හදවතේ ගැඹුරුම පත්ල කරා ගෙන යාමට, දර්ශන රුවන් දිසානායකගේ සංගීත නිර්මාණය සමත් වී ඇති අන්දම ද ඔබ අත් දකීවි.

මෙම නිර්මාණය මා දකින්නේ වර්තමානයේ විශිෂ්ඨයන් තුන් දෙනෙකුගේ අති විශිෂ්ඨ නිර්මාණයක් ලෙසයි.

ඔබ ගීතය අසා බලා, මා නිවැරදිදැයි තීරණය කරන්න.

මෙන්න එහි සබැඳිය...

Saturday, January 6, 2018

අඳුරු මතකය

බන්ධුල සිසිර කුමාර -


එදිනෙදා කටයුතු අතර කාර්ය බහුල ව අවිවේකී මනසකින් සිටින ඔබට,  වර්තමානයෙන් මඳකට මිදී අවුරුදු නවයකට එහා වූ අතීතයට නැවත මනසින් ගමන් කල හැකිනම්, අද දක්නට නොලැබෙන දේ සමූහයක්, අද නොඇසෙන වචන සමූහයක් නැවතත් හමු වනු ඇති.

ගමන් බඩු රාක්ක ගලවා ඉවත් කළ, නැතහොත් කම්බි දැල් ගසා ඒවා වසා දමා ඇති බස් රථ, පාසල් ගේට්ටු මුර කරන දෙමාපියන්, කොළඹ නගරයේ කොතැනක හෝ මහා පිපිරීමකින් ජීවිත හා දේපළ අහිමි විම්, ප්‍රාදේශීය නගර වලද සිදු වන පිපිරීම්, පිපිරීමකට බිලි ව මව හා පියා එකවර ම දරුවන් ට අහිමි විම වැලැක්වීමේ අරමුණින් මව හා පියා බස් රථ දෙකකින් කාර්යාලවලට යාම වැනි දෑ එකල එදිනෙදා ජීවිතයේ සාමාන්‍ය සිද්ධීන් බවට පත් ව තිබුණා. කොහේ හෝ සිදු වූ මහා සමූහ ඝාතනයක් පිළිබඳ තොරතුරුවලින් පුවත්පත් පිරී තිබුණා. බස් රථයක යද්දී හාත්පස ගැන මනා අවධානයෙන් නොයාම, මරණයට අත වැනීමක් වූ .ඒ යුගයේ අද මෙන් හෑන්ඩ්ස්ෆ්‍රී කට්ටලය හා ස්මාර්ට්ෆෝනය සමග හුදකලා විය හැකි වූයේ නැහැ.

එකල අපේ වදන් මාලාවට අලුතින් එකතු වූ වචන රාශියක් ද වූවා. ඒ අතුරින් එකක් වූයේ "මායිම් ගම්මාන" යන්නයි. බෙදුම්වාදීන්ගේ සිහින රාජ්‍යයේ සීමාව අසල වූ ගම්මාන මේ නමින් හැඳින්වුණු අතර ඔවුන් ඒ ගම්වලට කඩා පැන ලොකු කුඩා, බාල මහලු සියලු දෙනා කපා කොටා මරා දැමීම නිරන්තරයෙන් සිදු වුණා.

ජීවිත කාලයේ දශක කිහිපයක් ගෙවා නිම කර ඇති අප මේ මහා ව්‍යසනය ඇරඹී, පැවතී ඉන් පසු නැතිවන තුරුත් අවදියෙන් සිටි, ඒ යුගයේ ජීවමාන සාක්ෂි කරුවන්. ඒ යුගය අත් නොවිඳි අයකු එහි සැබෑ කටුක යථාර්ථය වටහා ගනු ඇතැයි මා සිත්නනේ නැහැ. එහෙත් මේ තත්ත්වය අත්දුටු අය පවා, එවැනි කාල පරිච්ඡේදයක් ඉතිහාසයේ නොවූවා සේ දොඩනු, හැසිරෙනු දකින විට ඇති වන්නේ මහත් පුදුමයක්. අපට සියලු සිදුවීම් වහා අමතක වන්නේ යයි කියමනක් තිබෙනවා. එහි ඇත්ත නැත්ත විමසන්නට මා මෙහිදී උත්සාහ කරන්නේ නැහැ. එහෙත් ඉතිහාසය බොහෝ දේ කියා දෙන ගුරුවරයකු බව අමතක කිරීම නම්, අපගේ යහපත පිණිස හේතු නොවනු ඇති.

එසේ ම, මේ බ්ලොගය තුල මා කිසිදු දේශපාලන පක්ෂයකට ආ වැඩීම හෝ ගැරහීම සිදු නොකරන බවත්, මගේ නිදහස් අදහස් මැ ඉදිරිපත් කරන බවත් වටහා තැනීමට ප්‍රමාණවත් වන බුද්ධි මට්ටමක් පාඨකයා සතු වෙතියි යන පූර්ව නිගමනයේ හිඳිමිනුයි, මා මෙවැනි තොරතුරු ගැන සාකච්ඡා කරනුයේ.

නොනිමෙන මරණ බිය සමග ම ජීවිතය ජීවත් කරවූ, මෙම යුගයේ අත් දැකීම් පසුබිම් කරගත් විවිධ කලා නිර්මාණ රැසක් බිහි වුණා. මේ අතුරින්, ඒ බිහිසුණු යුගය කරා අප මනසින් කැන්දා ගෙන යන ගීතයක් ගැන කියන්නයි මේ ඇරඹුම.

උතුරු හා නැගෙනහිර පලාත්වලට මායිම් වූ ඈත ගම්වල ජනයා දිනපතා මුහුණ දුන් අතිශය කටුක යථාර්ථය ඒ අයුරින් ම වටහා ගනු ඇත්තේ, එහි ජීවත් වූ, එයට මුහුණ දුන් අය පමණයි. ජීවිතයේ අනෙකුත් අනේකවිධ දුක්ඛ දෝමනස්සයන් හා ගැටෙන ඔවුනට ඒ සියල්ලට මුහුණ දිය යුතුව තිබුණේ නොනිමි මරණ බියක් ද සමගයි. විශේෂයෙන් මරණය ආවේ අන්ධකාරයද කැටුව.

අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්කයේ ඈත කෙළවරක, මව් නැති පවුලක දරුවන්ගේ එකම රැකවරණය වූ පියා, දරුවන් ගෙදර තබා ගොස් ඇත්තේ නොගිහින් ම බැරි ගමනක්. රාත්‍රියත් එළඹිලා. එහෙත් ඔහු තාමත් පැමිණ නැහැ. වඩ වඩාත් රෑබෝ වූ බව ට ලකුණු එකින් එක පහළ වෙනවා. එහෙත් ඔහු තාමත් නැහැ. මේ පසු බිම තුල දරුවන්ගේ හිතට දැනෙන පාළුව, භීතිය ඉතා මැනැවින් චිත්‍රණය කරන ගීතයක් මේ.


මන්නාරම් බස් එක නෑ තාමත් ආවේ
පිරිත් කියා නතර වුණා රජරට සේවේ
අප්පච්වී ඇයි තව නාවේ
මේ මැදියම් යාමේ


සංහිඳ ළඟ දෙවාලේ යාතිකා ගොළුයි
චෙට්ටියාර්ගේ කඩේ රෑ පහන නිවෙයි
නූල් පොටක් නැති අහසේ කළුවර පමණයි
රැ කළුවර පමණයි


වන්නි වනන්තරේ නපුරු යුද ගිනි පුපුරයි
අම්මා නැති ලේන් පැටව් හීනෙන් බය වෙයි
හීන දකින අප්පච්චී කළුවර නපුරුයි 
රෑ කළුවර නපුරුයි


ඉහතින් කී ආකාරයේ තර්ජනයට ලක් වූ ප්‍රදේශවල මගී බස් රථ බොහෝ අවස්ථාවලදී ක්ලේමෝ ප්‍රහාරයකට එසේ නොමැති නම් අතරමඟ නවතා කැති ගා දැමීමට ගොදුරු වූවා. දුර ගමනක් ගොස් ආපසු ගෙදර එනතුරු ජීවිතය ගැන සහතිකයක් නැහැ. එසේ වූ කල, බසය නියමිත වේලාවට නොපැමිණිම දරුවන්ගේ සිතේ ඇති කරනු ඇත්තේ කෙබඳු හැඟීමක් ද?

දේවාලේ යාතිකා හඬ නැවතීම, චෙට්ටියාර්ගේ කඩය වසා දැමීම ආදී, රෑ බෝ වීමේ ලකුණු එකින් එක පහළ වන විට ළමා සිත්වල ඇති වන නොඉවසිල්ල හා භීතිය වටහා ගැනීම අපහසු නැහැ.

මෙවන් අවදානමක් නොවූ අප කුඩා සමයේ පවා පවුලේ කිසිවකු නිවසින් බැහැර ගොස් රෑ බෝ වන තුරුත් ආපසු නො ආ විට නොඉවසිලිමත් ව බලා සිටි අයුරු මට මතක් වෙනවා. එවැනි අවස්ථාවක මැදියම් රැයටද ආසන්න ව, ගුවන් විදුලියේ වැඩ සටහන් නිමා වී පිරිත් දෙසුමකින් අනතුරු ව, දීර්ඝ ඒකාකාරී නාදයක් ඇසෙන විට අඳුරු රාත්‍රියෙහි දැනුණු පාළුව පිළිබඳ හැඟීම අද ද සිහිකළ හැකියි. මේ ගීතයේ ආරම්භයේ දී ම එය ඉතා අපූරු අන්දමින් යොදා ගෙන තිබෙනවා.

නුදුරු වටපිටාවෙහි යුද ගිනි ඇවිලෙන තත්ත්වයක් ඇති, සිහිනයෙන් පවා ඒ භීෂණය දකින, මව ද නැති මේ අහිංසක කුඩා දරුවන්ගේ සිත් සතන් පුරා ඇවිල ගත් බිය කෙතරම් ද? මේ පසුබිම තුල වුව ද සිය දරුවන් ට වඩාත් යහපත් හෙටක් ගොඩ නැගීමේ සිහිනය පියා තුල තිබෙනවා. ඔහුට ඒ වෙනුවෙන් සිය ජීවිත අවදානම නොතකා විවිධ ගමන් බිමන් යාමට සිදු වෙනවා.

දුෂ්කර පළාත් යනු මාරක පළාත් වූ යුගයක අපේ මිනිසුන් අත්විඳී කටුක යථාර්ථය සිහි ගන්වන කලා නිර්මාණ අතුරින් ඉහළ ම මට්ටමේ එකක් ලෙසයි මා මේ ගීතය දකින්නෙ. එවැනි තවත් නිර්මාණ කිහිපයක් ම ඇති අතර ඉදිරියේ දී අපි ඒවා එකින් එක විමසා බලමු.

රජරට ට අනන්‍ය කටහඬක් වූ කරුණාරත්න දිවුල්ගනේ තමයි ගීතය ගායනා කරන්නේ. පද රචනය හා සංගීත නිර්මාණය කාගේදැයි සොයා ගැනීමට මට නොහැකි වුණා. ඔබ එම තොරතුරු දන්නේ නම් එතුමන්ලාට කරන ගෞරවයක් වශයෙන් කමෙන්ටුවක් ලෙස මෙහි දක්වන්න.

මේ සබැඳිය තුලින් ගීතය අසා බලන්න.

 පසුබිම් චිත්‍රය . - බන්ධුල සිසිර කුමාර - අපේ මුල් කාලීන රාජධානිවල ඇති ගලින් නෙලූ ප්‍රතිමා, විචිත්‍ර කැටයම් වැනි දේ දකින බොහෝ අය කොතෙකුත් සඳ...